“Gjuha shqipe, historia dhe e tanishmja” është një studim i thelluar, një akt dashurie dhe guximi intelektual ndaj gjuhës sonë amtare. Xhafer Martini e sheh shqipen jo thjesht si një sistem fjalësh, por si një strukturë identitare kombëtare, si histori e gjallë e mbijetimit tonë.
Libri trajton edhe identitetin autokton të shqiptarëve, duke përfshirë tezën e prejardhjes nga Pellazgët dhe qëndrimin ndaj huazimeve sllave apo ndikimeve greke, romake, osmane. Në thelb, kjo vepër është një apel për ruajtjen, pasurimin dhe pastrimin e gjuhës shqipe në kohët moderne.
Ajo çfarë mbetet si mesazh i fortë nga kjo vepër është: Gjuha është e të gjithëve. Ajo nuk i përket vetëm politikës, gjuhëtarëve, apo pushteteve, por çdo shqiptari që flet, mendon dhe krijon në të. Kujdesi për shqipen është kujdes për vetveten.